Na początku 2017 roku w Gdyni odbyły się ogólnomiejskie konsultacje założeń gdyńskiej polityki senioralnej, czy nawet międzypokoleniowej. Przeprowadzono je z szeroką grupą odbiorców, wśród których byli zarówno mieszkańcy, jak i liczni przedstawiciele instytucji. Gdynię doceniono za tworzenie przemyślanej i przyjaznej przestrzeni miejskiej – jako pierwsze miasto w Polsce zdobyła m.in. tytuł Miasta Przyjaznego Starzeniu.
Gdynia – pierwsze w Polsce Miasto Przyjazne Starzeniu
Od kilku lat zauważamy poważny problem, jakim jest starzenie się społeczeństwa. Także w Gdyni znacznie wzrosła średnia wieku mieszkańców miasta i postanowiono wspólnie wypracować nowy model polityki senioralnej. Oparto ją m.in. na aktywizacji, opiece i partycypacji. Nagrodą za wieloletni wysiłek jest przyznany Gdyni w 2016 roku przez Światową Organizację Zdrowia tytułu Miasta Przyjaznego Starzeniu. Co więcej, Gdynia uzyskała je jako pierwsze polskie miasto.
Nie jest to zresztą jedyne ważne wyróżnienie dla tego miasta – Gdynia zdobyła także Grand Prix oraz nagrodę w kategorii „Samorząd” w konkursie Lider Dostępności organizowanym przez Fundację Integracja i Towarzystwo Urbanistów Polskich. Docenił ją ponadto Rzecznik Praw Obywatelskich, wpisując do Księgi Dobrych Praktyk na Rzecz Społecznego Uczestnictwa Osób Starszych.
Gdynia – międzypokoleniowe miasto
Jednak szansą na wspólne wypracowanie nowoczesnej polityki międzypokoleniowej jest wspólny dialog. W ten właśnie sposób działały także władze Gdyni. W konferencji „Międzypokoleniowe miasto – wyzwania demografii i szanse na zrównoważony rozwój” uczestniczyło około 300 osób. Odbyła się ona 9 i 10 października 2017 r. w Gdyńskim Centrum Filmowym – można było dowiedzieć się wtedy o genezie tego pomysłu, efektach konsultacji, a także najbliższych planach. Z pewnością duże znaczenie na kształtowanie polityki społecznej w Gdyni zdobyte wyróżnienie w 2016 roku jako Miasta Przyjaznego Starzeniu. Miano to nadała Gdyni Światowa Organizacji Zdrowia (WHO) z powodu efektywnej i godnej naśladowania polityki wobec seniorów prowadzonej w tym mieście.
Gdynia wzorem do naśladowania dla innych miast
Zamiast jednak spoczywać na laurach wciąż brane są pod uwagę potrzeby mieszkańców, a prowadzone działania do nich dopasowywane. Aby móc je w pełni zaspokoić, konieczne jest prowadzenie dialogu o polityce senioralnej i wprowadzenie szeregu dobrych praktyk. Ważny jest oczywiście głos samych seniorów, ale nie tylko – również tych osób, które niebawem osiągną wiek emerytalny.
Ponadto, w myśl założeń nowoczesnej polityki senioralnej, warto korzystać z wielkiego potencjału  seniorów, a także prowadzić działania międzypokoleniowe, gdyż mogą one przyczynić się do lepszego zrozumienia i współpracy z młodszym pokoleniem, a także zaktywizować seniorów.
Otwarta polityka międzypokoleniowa w Gdyni
Założenia tzw. otwartej polityki międzypokoleniowej określają m.in. sposób projektowania przestrzeni miejskiej i społecznej. Celem nadrzędnym jest odpowiednie jej dopasowanie do potrzeb mieszkańców – niezależnie od ich wieku, stanu zdrowia, stopnia zamożności itp. Aby jednak poznać te wymagania, warto przeprowadzić konsultacje z mieszkańcami. Odbywały się one od stycznia do końca marca 2018 roku. Były to  bezpośrednie spotkania – dyskusje, debaty, warsztaty itd., a także ankiety. Na podstawie tych wszystkich działań ustalono ogólną opinię mieszkańców na temat polityki międzypokoleniowej. Ten dialog społeczny pozwolił też wypracować tzw. pakt międzypokoleniowy na rzecz seniorów.
Co udało się zrealizować?
Dopasowanie przestrzeni miejskiej do potrzeb seniorów wymaga regularnych działań oraz konsultacji. Konsekwencja jest podstawą, aby wdrożyć koncepcję miasta otwartego. To zaś z pewnością poprawi jakość życia – zresztą nie tylko obecnych seniorów. W Gdyni udało się zrealizować kilka programów.
Przede wszystkim wprowadzono kartę „Gdynia Senior Plus” dla osób w wieku 60+, aby wspomóc seniorów w różnych dziedzinach i zachęcić ich do aktywności. Wymagana jest tutaj sprawna współpraca z instytucjami publicznymi, organizacjami pozarządowymi oraz przedsiębiorcami. Dzięki karcie uzyskujemy mianowicie zniżki i korzystamy z promocji na różne usługi czy produkty.
Drugim ważnym osiągnięciem jest wdrożenie programu „Innowacje na ludzką miarę – wsparcie rozwoju mikroinnowacji w obszarze usług opiekuńczych dla osób zależnych”, co określa się także mianem inkubatora innowacji społecznych. Projekt ten ma wesprzeć nowatorskie rozwiązania, których celem jest wsparcie osób zależnych – np. z powodu choroby czy niepełnosprawności – a także ich opiekunów.
Warto też wiedzieć, że w Gdyni powstała pierwsza w Polsce rada seniorów, szeroką ofertę zajęć przygotowuje Centrum Aktywności Seniora, działa też – od kilkunastu lat – Uniwersytet Trzeciego Wieku. Regularnym wsparciem dla seniorów zajmuje się zaś prężnie działający w Gdyni Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Działania te pokazują, że faktycznie Gdynia nie spoczywa na laurach, lecz prężnie rozwija prowadzoną od lat z powodzeniem politykę senioralną. Jest najlepszym wzorem do naśladowania dla innych miast, a z jej doświadczeń chce czerpać m.in. Poznań. Prezydenci obu miast podpisali deklarację współpracy w obszarze polityki senioralnej.

Tekst: Karolina Kwiecińska