Na czym polega wyjątkowość gdyńskiej polityki społecznej?
Wyjątkowość gdyńskiej polityki społecznej polega przede wszystkim na pełnym sięgnięciu do zasobu, jakim są mieszkańcy miasta. Gdynia jako pierwsze miasto w Polsce podjęła wątek polityki międzypokoleniowej jako rozwinięcia prowadzonej dotychczas polityki senioralnej. Nie można mówić o zdrowym starzeniu się bez uwzględnienia młodego pokolenia i osób w sile wieku – tych, którzy dopiero będą się starzeć. Chodzi zarówno o przygotowanie mieszkańców do tego procesu, jak i wzmocnienie potencjału tkwiącego we wzajemnych relacjach i pomocy. Siła tkwiąca w kolejnych pokoleniach jest nie tylko spoiwem lokalnej społeczności, lecz także drogowskazem dla podejmowanych działań.
Drugą cechą, która wyróżnia gdyńską politykę społeczną, jest sięganie po innowacje i niekonwencjonalne metody. Dzięki temu Gdynia jest dziś jednym z liderów zmian społecznych, docenianym w Polsce i w Europie.
Jakie projekty są prowadzone na rzecz seniorów?
W przypadku działań społecznych staramy się w Gdyni nie operować skrótem myślowym, jakim jest projekt. Projekt ma swój cel i czas realizacji. To, co robimy w Gdyni, ma charakter długofalowy, jest częścią spójnej polityki, która mówi m.in. o stałym rozwoju, poszukiwaniu i testowaniu nowych rozwiązań – i wdrażaniu tych najlepszych do stałej oferty miejskiej.
Gdyńskie działania na rzecz seniorów prowadzone są konsekwentnie od 2004 roku. To w Gdyni powstało pierwsze w kraju ciało reprezentujące najstarszych mieszkańców – Gdyńska Rada Seniorów. Także tutaj powstała pierwsza jednostka gminna dedykowana wyłącznie aktywizacji seniorów – Centrum Aktywności Seniora. Od wielu lat działa Uniwersytet Trzeciego Wieku, prężnie rozwija się sieć klubów seniora. Dużą uwagę przywiązujemy również do rozwoju nowych form wsparcia seniorów i ciągłego podwyższania jakości opieki. W wyniku dialogu z seniorami i ich rodzinami wypracowany został gdyński standard usług opiekuńczych, a dla zwiększenia bezpieczeństwa osób mieszkających samotnie – usługi opiekuńcze wzbogacone zostały o teleopiekę. Obok placówek opieki dziennej rozwijamy kameralne formy wsparcia – świetlice opiekuńcze dla seniorów. Poszerzamy również ofertę czasowego wsparcia całodobowego –budowany jest kolejny ośrodek, w którym dostępna będzie opieka wytchnieniowa oraz niezbędne wsparcie dla seniorów bezpośrednio po hospitalizacji. A w codziennej pracy z seniorami wdrażamy nowe metody pracy, by jak najdłużej byli w stanie zachować sprawność i fizyczną, i umysłową. To z zaangażowaniem gdyńskiej kadry opiekuńczo-terapeutycznej powstały materiały edukacyjne umożliwiające wykorzystanie technik treningu pamięci oraz terapii reminiscencyjnej podczas zajęć dla seniorów (www.silowniapamieci.pl), a z udziałem gdyńskich ekspertów i seniorów powstało multimedialne urządzenie wzmacniające procesy pamięciowe – MEMO (www.projektmemo.pl).
Gdynia uzyskała miano Miasta Przyjaznego Starzeniu będące wyrazem uznania Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) – co takiego udało się zrobić, aby zasłużyć na takie wyróżnienie?
Ten zaszczytny tytuł jest zwieńczeniem kilkunastu lat realizowania długofalowej polityki senioralnej. Docenione zostały nie tylko działania, adresowane do najstarszych gdynian, ale także fakt włączenia ich do wspólnego planowania i pracy na rzecz społeczności lokalnej. Ważne dla miasta inicjatywy, takie jak Dialog o jakości usług opiekuńczych, spacery badawcze, pozwalające identyfikować różnorodne bariery w przestrzeni ograniczające poruszanie się seniorów i osób niepełnosprawnych czy mapy sentymentalne, o wielkiej wadze dla zawiązywania i wzmacniania poczucia lokalnej tożsamości – nie miałyby pełnej wartości, gdyby nie bezpośredni wkład seniorów w ich realizację. Co ważne – gdyńskie działania na rzecz seniorów są prowadzone w sposób kompleksowy. Mówimy nie tylko o wsparciu czy aktywizacji, ale także o partycypacji. Dzięki temu seniorzy, wspólnie z innymi grupami mieszkańców, stają się architektami polityki społecznej. Szerzej na temat naszych działań można przeczytać w naszej publikacji „Z Gdynią przez całe życie. Innowacyjne sposoby na międzypokoleniowe miasto”.
Co udało się zrobić w ramach projektu „Innowacje na ludzką miarę”?
Uruchomiliśmy Inkubator Innowacji Społecznych, w którym rozwijane są nowatorskie pomysły wspierania osób niesamodzielnych. Przeprowadzone zostały trzy nabory wniosków, ostatni zakończył się pod koniec października. Szukaliśmy innowacji m.in. w takich obszarach, jak wydłużenie okresu samodzielnego mieszkania osób w podeszłym wieku przy niewielkich nakładach finansowych, rozwiązania przeciwdziałające osamotnieniu osób korzystających z usług opiekuńczych lub łagodzące jego skutki oraz rozwiązania pozwalające na czasowe odciążenie opiekunów osób zależnych i radzenie sobie ze związanym z tym obciążeniem emocjonalnym. Innowatorzy z pierwszego naboru, których pomysły niosły największy potencjał na sukces, obecnie są w fazie ich testowania. Najlepsze pomysły będą upowszechniane dalej.
Podobno doszło do współpracy władz Gdyni z Poznaniem…
W październiku tego roku podpisane zostało porozumienie – deklaracja współpracy w obszarze polityki senioralnej. Sygnatariuszami porozumienia, obok Poznania i Gdyni, byli także przedstawiciele Warszawy, Krakowa, Gdańska, Szczecina, Bydgoszczy, Torunia, Lublina i Łodzi. Dzięki porozumieniu łatwiejsza będzie wymiana doświadczeń, a dobre praktyki będą mogły być jeszcze skuteczniej propagowane w całym kraju.
Jakie są plany na najbliższą przyszłość związanie z polityką senioralną?
W najbliższym czasie chcielibyśmy zwieńczyć działania realizowane w ramach Gdyńskiego Dialogu Międzypokoleniowego. W gronie gdynian i ekspertów przygotowujemy „Pakt międzypokoleniowy”, który będzie stanowił wspólny dla mieszkańców i władz miasta fundament do dalszego rozwijania polityki społecznej.