Z Gabrielą Dudziak, Pełnomocnik Prezydenta Gdańska ds. Seniorów, rozmawia Karolina Kwiecińska.
Od czterech lat, zgodnie z sugestią Gdańskiej Rady ds. Seniorów, pełni Pani funkcję Pełnomocnika Prezydenta Gdańska ds. Seniorów. Jakie są Pani priorytety i narzędzia, które pani na co dzień wykorzystuje w swojej pracy?
Priorytetowym dla mnie zadaniem jest zintegrowanie działań jednostek miejskich, instytucji oraz organizacji pozarządowych działających na rzecz seniorów. To bardzo istotne, aby ułatwiać wzajemne poznanie środowisk oraz zachęcać do nawiązywania współpracy pomiędzy podmiotami publicznymi i niepublicznymi, które przygotowują projekty z myślą o osobach starszych. Celem podejmowanych przeze mnie starań jest stwarzanie możliwości i przyjaznego klimatu do skuteczniejszego i skoordynowanego działania na rzecz poprawy komfortu życia gdańskich seniorów. W czwartym roku pracy pełnomocnika mogę powiedzieć, że najskuteczniejszymi narzędziami w osiąganiu tych założeń jest dialog i współpraca.
Czym zajmuje się Gdańska Rada Seniorów, w jaki sposób jej praca wpływa na poprawę jakości życia osób starszych? Jak wygląda Państwa współpraca?
Prezydent powołał w 2007 r. Gdańską Radę Seniorów jako organ konsultacyjno-doradczy. Głównym celem Rady jest integracja i wspieranie środowiska osób starszych oraz reprezentowanie zbiorowych interesów tych osób na zewnątrz. Z kolei do zadań Rady należy m.in. inicjowanie przedsięwzięć zmierzających do integracji społecznej osób starszych oraz do zaspokojenia potrzeb tej grupy społecznej, podejmowanie działań zmierzających do wykorzystania potencjału i czasu ludzi starszych na rzecz inicjatyw środowiskowych, w szczególności w zakresie kultury, sportu i edukacji. Co więcej – opiniowanie lokalnych rozwiązań prawnych dotyczących sytuacji osób starszych lub mogących mieć na nią wpływ oraz spraw przedłożonych Radzie do zaopiniowania przez Prezydenta Miasta Gdańska.
To właśnie z inicjatywy tego interdyscyplinarnego grona ekspertów zasiadających w Radzie, w Gdańsku przeprowadzono w 2012 r. badania socjologiczne jakości życia osób starszych. Zleciliśmy również przygotowanie rekomendacji na podstawie tych badań, aby nasze działania były oparte o rzeczywistą diagnozę sytuacji, potrzeb i oczekiwań.
Wspomniała Pani o współpracy i zintegrowanym działaniu różnych podmiotów. W realizacji jest projekt mający na celu stworzenie tzw. „sieci kontaktów”.
Projekt „Sieć Kontaktów” pomiędzy instytucjami oraz organizacjami pozarządowymi jest możliwy dzięki szeroko rozumianej współpracy różnych podmiotów. Nawiązywanie kontaktów, wymiana doświadczeń, wiedzy i pomysłów z partnerami zainteresowanymi działaniem na rzecz i dla dobra seniorów gwarantuje większą efektywność i większy zasięg takich działań. Współpracujemy m.in. z klubami seniora, UTW, Gdańską Akademią Seniora. W niektórych przypadkach propozycja takiej współpracy wypływa od organizacji, w innych sytuacjach to my jako miasto kierujemy propozycję wspólnego działania. Nasze doświadczenia wyraźnie potwierdzają, że takie postępowanie przynosi najlepsze efekty – odnotowujemy coraz większe zainteresowanie osób starszych korzystaniem z przygotowywanej oferty, wolontariatem, podejmowaniem inicjatyw na rzecz innych itp. Staramy się tak dużo konsultować, jak to jest możliwe.
Czy realnie owocuje to aktywizacją seniorów i większą współpracą różnych środowisk?
Tak, organizacje pozarządowe z roku na rok przygotowują coraz bogatszą ofertę przedsięwzięć i projektów dla seniorów, a my obserwujemy stały wzrost zainteresowania osób w trzecim wieku różnymi formami aktywności. Ogromną popularnością cieszą się m.in. inicjatywy edukacyjne. W Gdańsku mamy kilka form powszechnie kojarzonych jako uniwersytety trzeciego wieku, działa też Gdańska Akademia Seniora. Organizowane są również, w ramach projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe, liczne szkolenia i warsztaty. Największą popularnością cieszą się zajęcia językowe oraz komputerowe.
Działa ponadto ok. 50 klubów i kół seniora, które skupiają osoby w różnym wieku zainteresowane wspólnym spędzaniem czasu. Stale rosnące zainteresowanie seniorów przynależnością do takiej grupy o charakterze nieformalnym jest doskonałym przykładem otwartości osób starszych na korzystanie z istniejącej oferty, ale również gotowości do jej tworzenia.
Sądzę, że znaczny wpływ na tę aktywizację ma także Gdański Fundusz Senioralny. Jesienią ruszy V edycja. Czy mogłaby Pani opowiedzieć o tym projekcie?
Projekt Funduszu skierowany jest do wszystkich osób powyżej 60 roku życia, które chcą aktywnie i kreatywnie spędzać czas i poznać nowych ludzi. Jego celem jest dofinansowanie inicjatyw i wydarzeń zaproponowanych przez seniorów – działania te muszą być nakierowane na aktywizację i integrację środowiska. W nadchodzącej edycji są do rozdysponowania środki na 83 inicjatywy. Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku może zaproponować do 500 złotych na przeprowadzenie jednego wydarzenia. Nie jest to suma duża, ale wystarczająca by przy udziale pracy wolontariackiej zorganizować coś ciekawego dla najbliższego otoczenia. Trzeba zebrać minimum pięcioro seniorów i złożyć wniosek o dofinansowanie wraz z opisem planowanego przedsięwzięcia. Seniorzy nie tylko korzystają z oferty zajęć sportowych, warsztatów czy wydarzeń kulturalnych, ale mogą ją współtworzyć.
Jakie projekty adresowane do osób starszych realizowano w Gdańsku w ostatnich latach?
Jest ich bardzo wiele – większość realizowanych jest przez organizacje pozarządowe i mają różnoraki charakter, np. edukacyjny, rekreacyjny, kulturalny, artystyczny lub integracyjny. Pozwolę sobie wymienić te, które realizowane były przez Miasto lub we współpracy z partnerami i cieszyły się dużym zainteresowaniem ze strony seniorów. Należy do nich m.in. całoroczny cykl wykładów dla seniorów z zakresu bezpieczeństwa i profilaktyki realizowanych we współpracy z Uniwersytetem Gdańskim. Ciekawy okazał się też projekt Straży Miejskiej dotyczący bezpieczeństwa. Istotne jest również, że w Gdańsku udało się stworzyć swoisty kalendarz wydarzeń stałych co pozwala lepiej upowszechniać przeznaczone dla seniorów imprezy. Kolejnym ważnym wydarzeniem jest coroczny konkurs na Aktywnych Seniorów, który jest przykładem układającej się współpracy miasta i organizacji pozarządowych, jakimi w tym przypadku są Stowarzyszenie Seniorów Starsi oraz Regionalne Centrum Wolontariatu w Gdańsku.
A jakie projekty są obecnie realizowane lub znajdują się w najbliższych planach?
Sukcesywnie i w miarę możliwości zwiększamy pulę środków na konkurs dla organizacji pozarządowych na działania na rzecz osób w wieku emerytalnym. Obecnie jesteśmy na etapie budowania zespołu, którego zadaniem będzie przygotowanie programu senioralnego na najbliższe lata. Jeśli natomiast chodzi o konkretne projekty, są one związane z podniesieniem bezpieczeństwa osób starszych oraz przygotowaniem karty seniora. Warto też wspomnieć, że Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Gdańsku wprowadził pilotażowy program dożywiania niesamodzielnych seniorów.
Kto może skorzystać z oferowanych obiadów? Jaki jest koszt tego programu?
Projekt ten zakłada dożywienie 30 osób uczestniczących w projekcie realizowanym od marca 2015 r. do końca grudnia br. roku. Gdańsk finansuje dwudaniowe obiady z dowozem do domu przez 7 dni w tygodniu 30 osobom, które nie są w stanie samodzielnie gotować. Zakładany koszt to 82 620 złotych. Do projektu zakwalifikowano podopiecznych MOPR, mieszkańców z różnych dzielnic miasta. Posiłki przygotowywane są na bieżąco w oparciu o indywidualne diety, zgodnie z zaleceniami lekarskimi.
Zainteresowanie jest bardzo duże, możemy śmiało powiedzieć, że jest to projekt potrzebny i oczekiwany – zarówno przez seniorów, jak również ich rodziny. Niestety skala projektu jest dużo mniejsza niż potrzeby, jak sobie Pani wyobraża w mieście dużej wielkości chętnie skorzystałoby z takiego wsparcie pewnie i kilka tysięcy osób. Staramy się wesprzeć te pozostające w największej potrzebie.
Zainteresował mnie także inne działanie. Na stronie internetowej miasta ma powstać „baza informacyjna” dla seniorów, która będzie zawierać informacje z zakresu pomocy i profilaktyki oraz szczegółową ofertę kulturalną, edukacyjną i rekreacyjną do nich adresowaną…
Tak zwana „baza informacyjna” ma ułatwić seniorom znalezienia potrzebnych informacji i ciekawych propozycji adresowanych do osób starszych. Zdajemy sobie sprawę, że często barierą w podjęciu aktywności jest brak wiedzy o organizowanych przedsięwzięciach. Bardzo ważną kwestią jest usprawnianie kanałów informacyjnych, którymi możemy docierać do osób starszych oraz tych, które takich informacji szukają. Docelowo chcielibyśmy, aby ten pomysł przerodził się w powstanie „punktu informacyjnego” dla seniorów o takim właśnie charakterze. Tymczasem, w celu lepszego kontaktu, prowadzimy zakładkę na internetowej stronie miasta, która dedykowana jest tematyce senioralnej.
Intensywnie Państwo działacie…
Coraz mocniej będziemy wspierać seniorów. Seniorzy to nasz priorytet. Na 456 tys. osób zameldowanych w mieście, prawie 120 tys. to osoby 60+ – oznacza to, że w wieku senioralnym jest już co czwarty mieszkaniec miasta.
Dziękuję za rozmowę.