Od 1 stycznia 2025 roku w polskim systemie emerytalnym pojawił się nowy mechanizm – tzw. renta wdowia. Choć nazwa sugeruje nowe świadczenie, w rzeczywistości chodzi o możliwość bardziej elastycznego korzystania z świadczeń już istniejących. Nowelizacja przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, podpisana 26 lipca 2024 roku, wprowadza istotne zmiany dla wdów i wdowców, umożliwiając im korzystanie z tzw. świadczeń w zbiegu. Co to oznacza i jakie są praktyczne konsekwencje tych zmian?
Renta wdowia to odpowiedź na rosnące problemy ekonomiczne gospodarstw domowych prowadzonych przez seniorów, którzy stracili małżonka lub małżonkę. Śmierć najbliższej osoby to jeden z najczęstszych powodów znacznego pogorszenia jakości życia seniorów oraz utraty stabilności finansowej. Renta wdowia pozwoli osobom owdowiałym na uzyskanie części świadczenia po zmarłym małżonku, bez rezygnacji z własnej emerytury lub renty, co ma pomóc w utrzymaniu stabilizacji finansowej.
Do tej pory w przypadku zbiegu praw do świadczeń konieczne było dokonanie wyboru jednego z nich – zazwyczaj tego o wyższej wartości. Od 1 lipca 2025 roku wdowy i wdowcy mogą wybrać jeden z dwóch wariantów: 100% renty rodzinnej + 15% własnego świadczenia lub 100% własnego świadczenia + 15% renty rodzinnej.
Pierwotny projekt ustawy zakładał możliwość łączenia świadczeń w większym zakresie. Względy budżetowe spowodowały ograniczenie dodatkowego świadczenia do 15%, jednak planowane jest jego podwyższenie do 25% od 2027 roku. Warto pamiętać, że suma obu świadczeń nie może przekroczyć trzykrotności minimalnej emerytury.
Kto jest uprawniony do renty wdowiej?
Uprawnione do skorzystania z renty wdowiej są osoby spełniające warunki do otrzymania renty rodzinnej lub emerytury, a także te, które mają prawo do obu świadczeń w ramach tzw. zbiegu praw do świadczeń emerytalno-rentowych. Wnioskodawca samodzielnie wybiera preferowany wariant wypłaty świadczenia, choć w razie potrzeby Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) może pomóc w wskazaniu najkorzystniejszego rozwiązania.
Wniosek o rentę wdowią – jak złożyć i co zawiera formularz?
Aby otrzymać rentę wdowią, należy złożyć wniosek w ZUS, korzystając z formularza ERWD. Wniosek ERWD jest dostępny w wersji papierowej – można go złożyć osobiście w placówce ZUS lub wysłać pocztą, jak również w formie elektronicznej na platformie internetowej PUE (Platforma Usług Elektronicznych).
Wnioski można składać od 1 stycznia 2025 roku, jednak wypłata świadczeń rozpocznie się dopiero 1 lipca 2025 roku. Przesunięcie terminu wypłat na połowę 2025 roku wynika z potrzeby zapewnienia ZUS wystarczającego czasu na przygotowania administracyjne.
Więcej informacji na stronie ZUS.